Tinh hoàn là cơ quan sản xuất tinh trùng hình bầu dục nằm trong bìu. Chiều dài trung bình của tinh hoàn nằm trong khoảng 4 – 5,1 cm. Tinh hoàn dài dưới 3,5 cm được xem là tinh hoàn nhỏ. Cũng như mọi bộ phận cơ thể khác, kích thước tinh hoàn ở mỗi người khác nhau, và thường có ít ảnh hưởng đến sức khoẻ.
Dấu hiệu
Tinh hoàn nhỏ được xác định khi tinh hoàn ngắn hơn 3,5 cm.
Nguyên nhân
Đa số trường hợp tinh hoàn có kích thước nhỏ thường không có quá nhiều ảnh hưởng đến sức khoẻ. Tuy nhiên, có một số nguyên nhân gây ra tinh hoàn nhỏ như sau:
Suy sinh dục
Suy sinh dục nam xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ testosterone để đảm bảo sự phát triển các đặc điểm của nam giới. Chẳng hạn như kích thước dương vật, kích thước tinh hoàn và khối lượng cơ phát triển không đầy đủ. Một vài người có suy sinh dục nguyên phát, tức là tinh hoàn không phản ứng với tín hiệu từ não để tạo đủ testosterone và tinh trùng. Suy sinh dục thường được điều trị bằng liệu pháp thay thế testosterone.
Bạn có thể bị suy sinh dục bẩm sinh, hoặc do các yếu tố sau
- Nhiễm trùng.
- Xoắn thừng tinh trong tinh hoàn.
- Lạm dụng steroid.
- Tuyến yên trong não không sản xuất hormone luteinizing – một loại hormone báo hiệu tinh hoàn tạo ra testosterone.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh
Kích thước tinh hoàn nhỏ có thể xảy ra do giãn tĩnh mạch thừng tinh. Đây là hiện tượng giãn nở các mạch máu trong bìu. Thường là do các bất thường trong van tĩnh mạch ở bìu. Các tĩnh mạch căng phồng bên trong bìu có thể làm cho tinh hoàn co lại và mềm đi.
Tinh hoàn ẩn
Tinh hoàn ẩn cũng có thể gây ra tinh hoàn nhỏ. Đó là một tình trạng trước khi sinh, tinh hoàn không di chuyển xuống bìu. Tinh hoàn ẩn thường có thể được điều trị bằng phẫu thuật trong thời kỳ sơ sinh.
Hội chứng Klinefelter
Hội chứng di truyền này xảy ra khi bạn có thêm 1 nhiễm sắc thể X trong bộ gen của mình. Triệu chứng bao gồm kích thước tinh hoàn nhỏ và một số đặc điểm nữ hoá (lông mặt ít hơn, mô vú phát triển). Hội chứng Klinefelter có nghĩa là mức testosterone thấp và giảm hoạt động của tinh trùng. Vì thế có thể dẫn đến vô sinh.
Dấu hiệu
Nếu bạn nhận thấy tinh hoàn bị sưng, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám. Tinh hoàn phát triển lớn hơn ở tuổi trưởng thành có thể báo hiệu ung thư tinh hoàn hoặc một vấn đề sức khỏe khác. Chứ không phải đó là dấu hiệu của sự gia tăng hoạt động ở tinh hoàn.
Nguyên nhân
Các nguyên nhân có thể gây ra tăng kích thước tinh hoàn bao gồm:
Viêm mào tinh hoàn
Viêm mào tinh hoàn có thể gây tinh hoàn to. Nguyên nhân thường do nhiễm trùng. Viêm mào tinh hoàn là triệu chứng phổ biến của chlamydia – một bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục. Hãy đi khám bác sĩ ngay nếu bạn nhận thấy cơn đau bất thường, tiểu nóng rát hoặc chảy mủ từ dương vật.
U nang biểu mô
Đây là hiện tượng phát triển ở mào tinh hoàn do chất dịch dư thừa. Điều này vô hại và không cần điều trị.
Viêm tinh hoàn
Viêm tinh hoàn là tình trạng do nhiễm trùng, hoặc vi rút gây bệnh quai bị gây ra. Nếu bạn thấy đau, khó chịu tại tinh hoàn thì cần đến gặp bác sĩ điều trị.
Tràn dịch màng tinh hoàn
Tinh hoàn được bảo vệ trong một lớp màng gọi là màng tinh hoàn. Màng tinh hoàn chứa dịch giúp tinh hoàn trượt lên trượt xuống trong bìu. Tràn dịch màng tinh hoàn có thể làm cho kích thước tinh hoàn tăng lên. Khi có nhiều chất lỏng tích tụ trong màng tinh hoàn, đây có thể là dấu hiệu của tuổi già. Hoặc cũng có thể là dấu hiệu của tình trạng viêm tinh hoàn.
Xoắn tinh hoàn
Hiện tượng xoắn thừng tinh xảy ra khi tinh hoàn xoay quá nhiều. Điều này ngăn cản lượng máu lưu thông đến tinh hoàn. Hãy gặp bác sĩ ngay nếu bạn cảm thấy đau tinh hoàn dai dẳng sau chấn thương; hoặc cơn đau xuất hiện đột ngột không báo trước. Xoắn tinh hoàn là một trường hợp khẩn cấp cần được can thiệp y tế để cứu tinh hoàn.
Ung thư tinh hoàn
Ung thư tinh hoàn xảy ra khi các tế bào ung thư tăng sinh trong tinh hoàn của bạn. Hãy đến khám bác sĩ ngay nếu bạn nhận thấy bất kỳ cục u hoặc khối u mới nào xung quanh tinh hoàn.
Dù kích thước tinh hoàn của bạn lớn hay nhỏ, bạn nên tự khám tinh hoàn hàng tháng để kiểm tra các cục u hoặc những thay đổi khác thường. Bạn có thể tự kiểm tra tinh hoàn tại nhà sau khi tắm hoặc trước khi mặc quần áo vào buổi sáng.
Để tự kiểm tra, hãy dành một phút để cuộn nhẹ tinh hoàn giữa ngón tay cái và ngón tay để cảm nhận thay đổi về kích thước, hình dạng hoặc độ cứng. Bạn có thể làm điều này trước gương để dễ quan sát tinh hoàn hơn.
Nếu bạn cảm thấy đau khi khám nhẹ nhàng hoặc bạn nhận thấy một khối u, sưng tấy hoặc thay đổi bất thường, hãy đến gặp bác sĩ sớm. Những thay đổi như vậy có thể gợi ý ung thư tinh hoàn hoặc nhiễm trùng.
Bạn có thể cảm thấy một cấu trúc giống dây, được gọi là mào tinh hoàn, ở đáy của mỗi tinh hoàn. Cấu trúc này vận chuyển tinh trùng từ tinh hoàn và là một cấu trúc bình thường của nam giới.
Tự kiểm tra tinh hoàn
Nam giới nên tự khám tinh hoàn ít nhất mỗi tháng một lần; để kiểm tra xem có khối u hoặc thay đổi kích thước tinh hoàn không. Các bác sĩ thường khuyên bạn nên làm sau khi tắm nước nóng hoặc tắm vòi sen. Lúc này, vùng da bìu được thả lỏng nhất, giúp bạn dễ dàng sờ thấy tinh hoàn bên trong. Liên hệ với bác sĩ nếu bạn thấy thay đổi bất thường hoặc u bướu bên trong. Ung thư tinh hoàn là một bệnh hiếm gặp nhưng có khả năng chữa khỏi cao. Nếu bác sĩ chẩn đoán và điều trị ung thư này trong giai đoạn đầu, thường thì bạn có thể hồi phục sau khi chữa trị.
Bỏ hút thuốc
Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ nghiêm trọng đối với một số bệnh tiết niệu, bao gồm ung thư bàng quang, thận và tuyến tiền liệt. Các nghiên cứu cũng cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa hút thuốc lá và ung thư tinh hoàn. Các phát hiện chỉ ra rằng những người hút thuốc lá để giải trí có thể có nguy cơ phát triển khối u tế bào mầm tinh hoàn hoặc u tế bào thần kinh cao gấp đôi. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu cũng cho rằng hút thuốc lá có ảnh hưởng xấu đến số lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng. Vì vậy, hãy bỏ thuốc lá (tất cả các loại thuốc lá) để có tinh trùng khoẻ mạnh.
Một số nam giới có thể thấy lo ngại khi kích thước tinh hoàn khác giữa 2 bên. Hầu hết nam giới có một bên tinh hoàn nhỏ hơn bên kia; hoặc một bên tinh hoàn bị treo thấp hơn bên kia. Đây là hiện tượng bình thường.
Biên tập bởi: chúng tôi Trần Quốc Phong